Practical Pharmaceutics ......... 4th section ....
بسم الله الرحمن الرحيم
السلام عليكم ورحمه الله وبركاته
ان شاء الله ده عملى الصيدلانيات ............ السكشن الرابع
هنبدأ موضوع جديد بداية من السكشن ده ان شاء الله بعنوان :
Determination of Bulk density , Tapped density , Porosity and
Compressibility of Solid Powder
شغلنا كله هيكون على الSolid Powder ان شاء الله والمطلوب مننا اننا نقيس بعض
الاشياء المتعلقه بال Solid Powder ان شاء الله قبل ما أبدأ استخدم ال Powder دى
فى Preparation Of Tablets لان ده هيساعدنا فى عمليه ال Preparation
اول حاجه المفروض نحددها لل powder هى:
Density Of the Powder
Def. Density is defined as weight per unit volume
الكثافه : هى كتله وحدة الحجوم .....
Density = weight / volume
الفكره هنا :
ان فى اى powder بيكون فيه Spaces between Particles وبالتالى ال
spaces دى Not enter in the calculation of volume علشان كده بيكون
تعيين ال volume ده صعب لوجود ال spaces دى .....
وبالتالى اللى هيتحكم فى ال Density هنا هو ال volume of powder اللى بيتحكم فيه ال spaces .......
يعنى معنى كده ان فيه انواع لل Volume ؟؟؟
ايوه , عندنا 3 Types of Volume وبالتالى عندنا :
... 3 Types of Density
1. True Volume >>>>>>>>>> True Density
2. Tapped Volume >>>>>>>Tapped Density
3. Bulk Volume >>>>>>>>>> Bulk Density
يعنى على حسب نوع ال Volume بنحدد نوع ال Density
هناخد كل نوع لوحده ان شاء الله :
1. True Density:
True Density = Weight / True Volume
True Volume ( Vt ) = the Volume of Particles only , without Pores or spaces
يعنى هو حجم ال particles of powder فقط بدون اى فراغات
علشان كده ده هو أصغر Volume
2. Tapped Density:
Tapped Density = weight / Tapped Volume
Tapped Volume ( Vtap ) = Volume of Particles + Volume of
pores + minimum Volume of Spaces between particles
يعنى هو حجم ال particles of powder + حجم ال pores الموجوده فى ال
powder + اقل حجم ممكن لل Spaces between particles
وبالتالى Tapped Volume بيكون اكبر من الTrue Volume
طب ليه هنا قولت minimum Volume ؟؟
لان فى حاله Tapped Volume احنا بنكون عاملين Compression لل Powder
وبالتالى بيكون فيه minimum Volume of Spaces between particles
علشان كده :
Tapped Density: Gives information on how the particles
in Powder have been closely packed together by Compression
يعنى احنا بنحسب ال Tapped Density علشان نتعرف منها على ال
Compression of the Powder
3. Bulk Density:
Bulk Density = Weight / Bulk Volume
Bulk Volume ( Vb ) = Volume of Particles + Volume of pores + Volume of Spaces between particles
يعنى هو حجم ال particles of powder + حجم ال pores الموجوده فى ال
powder + حجم ال Spaces between particles
هنا مش بنقول Minimum volume زى Tapped Volume
وبالتالى Bulk Volume اكبر من الTapped Volume وهو اكبر Volume
SO ...... Bulk volume > Tapped Volume > True Volume
ده بالنسبه ل 3 Types of Density وازاى نقدر نحسب كل نوع منهم ان شاء الله .....
ملحوظه : ال 3 Types of Density دول نقدر نطبقهم طبعا على اى
Porous Solid Powder
لكن لو كان عندنا Non Porous Solid ازاى نقدر نعين ال volume بتاعه ومنه نقدر
نعين ال Density ؟؟
Volume of Non Porous Solid : can be determined by immersing
Particles in Non Solvent Liquid ( Mercury ) , or Gas (Helium
وبالتالى عن طريق ال volume اللى هيشغله الNon Porous Solid من ال
Non Solvent Liquid or Gas نقدر نعين ال Volume of Non Porous
Solid ومنه نقدر نكمل ونعين ال Density
دلوقتى عرفنا ال 3 انواع لل Volume ......
طب ازاى اقدر بقى اعينهم Practically ؟؟
شغل العملى :
Determination of Bulk Volume ( Vb ) & Tapped Volume ( Vtap
Determination of Bulk Volume ( Vb
1. هنوزن كميه ال powder ونحطها فى Measuring Cylinder 100
2. هنرفع ال Cylinder عن البنش حوالى 2 سم (ممكن نحط ورقه طولها 2 سم قدامنا )
ونعمله Dropping (يعنى نرفعه فوق ونسيبه ينزل على البنش ) 3 مرات فقط
وطبعا ال Cylinder ده يكون له Plastic Stand علشان مش يتكسر واحنا بنعمل
Dropping ........
وبعد ال 3 مرات دول هنلاقى ان سطح ال powder غير مستوى يعنى هنلاقى جزء
اعلى من جزء مش فى مستوى واحد ناخد القراءه ال average
و نشوف ال Volume of Powder اللى فى ال Cylinder قد ايه ..
ده طبعا هو ال ...... Bulk Volume...... ليه ؟؟
لانى عملت Dropping
3 مرات بس وبالتالى مش عملت Compression علشان كده ده الBulk Volume
مش Tapped Volume
نكرر عمليه ال Dropping دى 3 مرات وفى كل مره نشيل ال Powder من ال
cylinder ونحطها تانى ونعمل ال Droppingونشوف ال Bulk Volumeفى كل
مره .....
يبقى انا عندى 3 Bulk Volumes :
نحسب ال Average Bulk Volume = ( Vb1 +Vb2 + Vb3 ) / 3
ومنها نحسب Bulk Density = weight / Average Bulk volume
Determination of Tapped Volume ( Vtap
نفس ال procedure اللى فاتت لكن فيه اختلاف بسيط فى خطوه ال Dropping :
هنعمل Dropping لحد ما يبقى سطح ال powder ثابت مش جزء اعلى من جزء مش
3 مرات بس زى اللى فاتت ......
Dropping of the cylinder until ....... Constant Volume is obtained
يبقى ال Volume فى الحاله دى هو ال Tapped Volume لان هنا عملت
Compression of the Powder
ال Dropping ده بيعمل Compression لل Powder .......
وطبعا هنكرر ده 3 مرات وكل مره هنحدد ال Volume of Powder اللى فى ال
Cylinder قد ايه ......
يبقى انا عندى 3 Tapped Volumes :
Average Tapped Volume = ( Vtap1 +Vtap2 + Vtap3 ) / 3
Tapped Density = weight / Average Tapped volume
N.B. احنا ممكن نحسب ال Bulk volume & Tapped volume مع بعض ازاى ؟؟
فى كل مره نعمل فيها Dropping نعمل الاول 3 مرات بس واحدد ال Volume يبقى
ده ال Bulk volumeونكمل لحد ما يدينا Constant Volume ونحدد ال Volume
يبقى ده ال Tapped volume
ويبقى كده فى كل مره بنطلع قراءه لل Bulk وقراءه لل Tappedوهكذا نعمل ده 3
مرات......
يبقى احنا كده حسبنا ال Bulk Density & Tapped Density
وده هو شغل العملى كله ان شاء الله ..........
باقى عندنا اننا نعين حاجتين كمان :
Porosity & Compressibility
Determination of Porosity (E
علشان نقدر نحسب ال (Porosity (E يبقى لازم نحسب ال Void Volume
Void Volume = Bulk Volume (Vb) - True Volume (Vt
خلاص جبنا ال Void Volume ازاى نجيب ال Porosity ؟
Porosity (E) : is the Ratio of Void volume to Bulk volume
Porosity (E) = Void Volume / Bulk Volume
لو عوضنا عن ال Void Volume
Porosity (E) = { (Bulk Volume (Vb) - True Volume (Vt)} / Bulk Volume
وبالتالى لو انا عايز احسب ال % Porosity :
Porosity % = {Void Volume / Bulk Volume} * 100
Porosity % = { { (Bulk Volume (Vb) - True Volume (Vt)}/ Bulk Volume} * 100
يبقى كده حسبنا ال Porosity % ........ طب ليه بنحسبها ؟؟؟
لان من ال Porosity % ممكن نقدر نحدد ال Powder دى محتاجه
Force Of Compression قد ايه بحيث :
كل ما تقل ال Porosity يعنى معنى كده ان ال Pores وال Spaces قليله ...... كل
ما ال Force Of Compression تزيد والعكس صحيح ......
وبالتالى عندنا نوعين كالتالى :
Spheres of Uniform size can be arranged into one of 2
arrangements upon packing
1. Close Packing : Void Volume occupy about < 26% of the Bulk
2. Open Packing : Void Volume occupy about > 48% of the Bulk
يعنى ال powder اللى عندنا لما نعملها Packing اما يكون close او Open
وده بنعرفه من ال Porosity %
آخر حاجه بنعينها هى ال Compressibility:
Determination of Compressibility
Production of acceptable compact upon Compression requires
good flowability and compressibility
يعنى علشان ال powder لما نيجى نعملها Compression تدى acceptable compact
لازم يكون flowability and compressibility بتاعتها كويسه ....
وده له حالتين :
Powder is either
Flowable and compressible ....inherently ,
OR ...... Granulated by either Wet or Dry Granulation
يعنى ال Powder اما تكون هى اصلا Flowable and compressible
او احنا بنزود ال flowability and compressibility بتاعتها عن طريق ال
Granulation
طب ازاى نحسب الcompressibility ؟؟
compressibility = {Bulk Volume (Vb) - Tapped Volume (Vtap)} / Bulk Volume (Vb
لان زى ماعرفنا فى الاول ان ال Tapped Volume ده هو اللى بيحدد ال
compressibility
ولو عايزين نحسب ال compressibility%
compressibility% = {{Bulk Volume (Vb) - Tapped Volume (Vtap)} / Bulk Volume (Vb) } * 100
ده بالنسبه لل compressibility
يبقى بكده احنا حسبنا كل المطلوب مننا .........
1. Tapped Volume
2. Bulk Volume
3.Porosity %
4.compressibility%
وطبعا اهم حاجه اننا نعين الTapped Volume وال Bulk Volume كويس من
الاول لان تعيين Porosity % والcompressibility% بيعتمد عليهم .......
وان شاء الله هنسجل النتائج دى كلها فى جدول كالتالى :
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــ
Powder wt. Dt Vt Vb Db Vtap Dtap %E %comp
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــ
A
B
C
ال Wt وال (Dt (True Density دول بيكونوا معطى فى السؤال .....
وبالتالى بنحسب ال True Volume (Vt) = Wt / Dt
بنكتب تحت ال Vb >>>> 1,2,3,average
ونكتب تحت ال Vtap >>>>>>> 1,2,3,average
ونسجل النتائج اللى نطلعها ان شاء الله فى الجدول ده ........
طريقه السؤال كالتالى :
Using 20 gm of powder A of Dt = ........ Determine
1.Tapped Volume
2.Bulk Volume
3.Porosity %
4.compressibility%
دكتور اسامه قال: ان الشرح ده هنشتغل بيه السكشن الرابع والخامس ان شاء الله رب
العالمين ......
الادوات المطلوبه :
- علبه موازين
- Measuring Cylinder 100
ده بالنسبه لشرح العملى للسكشن الرابع والخامس ان شاء الله .......
وان شاء الله المفروض يكون مكتوب معانا فى السكشن ........
آسف على الاطاله ........ وآسف على اى خطأ او سهو .......
اللهم وفقنا جميعا يارب لما تحبه وترضاه .........
.gif "Fop (29)")
.gif "Fop (27)")
